“Sukcesja w JDG” – Centrum Doradztwa Sukcesyjnego
Wstęp
W obliczu dynamicznych zmian społeczno-gospodarczych, ale również politycznych czy nawet przyrodniczych, które związane są często ze śmiercią czy niedyspozycyjnością przedsiębiorcy, problem sukcesji w polskich firmach będzie coraz bardziej odczuwalny i coraz bardziej istotny. Polskie firmy nie są dobrze przygotowane do takiej zmiany. Liczba firm w samym Nowym Sączu rośnie rok do roku. W końcu grudnia 2022 r. w samym Nowym Sączu działalność prowadziło 11,1 tys. podmiotów. Zdecydowaną większość stanowiły podmioty sektora prywatnego (96,0%) w tym JDG.
Aż 85 proc. zarządzających polskimi firmami rodzinnymi chce przekazać zarządzanie nimi kolejnemu pokoleniu, wynika z raportu KPMG w Polsce pt. “Barometr firm rodzinnych. W stronę wielopokoleniowo ci”. Zdecydowanie mniej respondentów (61 proc.) planuje przekazać młodym własność firmy, a 58 proc. całkowitą władzę nad firmą chce scedować na swoich następców. Proces przekazywania własności i kontroli jest jednak skomplikowany i czasochłonny
Najczęściej wskazywanymi trudnościami w przypadku przekazywania zarządzania firmą jest: podtrzymywanie dobrych relacji z interesariuszami (18%) oraz szkolenia i wspieranie następców w nowej roli (17%). Z kolei przy przekazaniu własności firmy rodzinnej największymi wyzwaniami są: przywiązanie emocjonalne do przedsiębiorstwa (17%) oraz obciążenia podatkowe (16%).
Celem projektu zwiększenie świadomości przedsiębiorców i ich rodzin na temat konsekwencji braku zaplanowanej sukcesji w biznesie dla jednoosobowych działalności gospodarczych jak również stworzenie „Centrum Doradztwa Sukcesyjnego” na Sądecczyźnie i pomoc w przeprowadzeniu działań sukcesyjnych.
Opis: Projekt „Sukcesja w JDG” to inicjatywa, która ma na celu zwiększenie aktywności lokalnych przedsiębiorców do działania na rzecz zaplanowanej sukcesji, szczególnie istotnej w sytuacjach nagłych.
Aktualnie problem sukcesji w jednoosobowej działalności gospodarczej (JDG) dotyczy trudności związanych z przekazywaniem firmy i jej majątku po śmierci właściciela. W JDG przedsiębiorstwo jest ściśle związane z osobą właściciela, co oznacza, że z chwilą jego śmierci działalność formalnie przestaje istnieć, ponieważ właściciel i firma są traktowani jako jedno pod względem prawnym i podatkowym.
Główne problemy sukcesji w JDG:
- Brak osobowości prawnej: JDG nie posiada osobowości prawnej, więc nie jest możliwe automatyczne przeniesienie działalności na spadkobierców. Właściciel i firma to jedno, a wraz z jego śmiercią formalnie kończy się działalność gospodarcza.
- Zamrożenie majątku: W przypadku śmierci właściciela majątek firmy, konta bankowe oraz umowy zostają zamrożone do czasu uregulowania spraw spadkowych, co może skutkować przerwą w działalności.
- Odpowiedzialność za zobowiązania: Spadkobiercy dziedziczą nie tylko majątek firmy, ale także jej zobowiązania. Mogą one przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza (z ograniczoną odpowiedzialnością do wysokości masy spadkowej) lub odrzucić spadek, ale decyzja ta może wpływać na losy firmy.
- Przerwanie umów i kontraktów: Śmierć właściciela może prowadzić do wygaśnięcia niektórych umów, np. leasingowych, kredytowych czy handlowych, ponieważ były one podpisywane z osobą fizyczną, a nie z firmą jako odrębnym podmiotem.
- Przejęcie przedsiębiorstwa: Formalne przejęcie firmy przez spadkobierców wymaga uregulowania spraw spadkowych, co może być czasochłonne. W tym czasie firma może utracić klientów, pracowników lub partnerów biznesowych.
Rozwiązania problemu sukcesji w JDG:
- Zarządca sukcesyjny: W 2018 roku w Polsce wprowadzono instytucję zarządcy sukcesyjnego, który może kontynuować prowadzenie działalności po śmierci właściciela JDG. Właściciel może za życia powołać zarządcę sukcesyjnego, który przejmuje tymczasowe zarządzanie firmą po jego śmierci, umożliwiając dalsze jej funkcjonowanie do czasu zakończenia postępowania spadkowego.
- Testament: Właściciel JDG może sporządzić testament, w którym określi, kto ma przejąć majątek związany z działalnością. Może to ułatwić przejęcie firmy przez wskazaną osobę.
- Przekształcenie JDG w spółkę: Przekształcenie jednoosobowej działalności w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.) może być rozwiązaniem problemu sukcesji, ponieważ spółka jest odrębnym podmiotem prawnym i może łatwiej kontynuować działalność po śmierci właściciela.
Ponieważ sukcesja w biznesie to wielowątkowe działanie: podatkowe, prawne, ale również organizacyjne i psychologiczne. Jest to działanie złożone i powinno być uporządkowane, aby skutecznie je przeprowadzić. Przedsiębiorcy często chaotycznie i po omacku poszukują wiedzy na temat zaplanowanych działań sukcesyjnych Rozwiązaniem tego problemu będzie stworzenie Centrum Doradztwa Sukcesyjnego złożonego ze specjalistów: – psycholog biznesu/ doradca sukcesyjny, – specjalista ds. reorganizacji firmy, – prawnik,- doradca finansowy. Małe firmy, a szczególnie JGE nie posiadają w strukturach tych wszystkich specjalistów. Właściciel firmy pełni w takiej spółce wiele ról – jest szefem, pozyskuje klientów, zamawia towar, zajmuje się osobiście każdym aspektem prowadzonej działalności. Nie ma odpowiednich służb do zaplanowania i przeprowadzenia działań sukcesyjnych. Nie dysponuje również czasem, aby rozpoznać ten temat z każdego punktu widzenia. Podsumowując, sukcesja w JDG może być skomplikowana, ale istnieją narzędzia, takie jak zarząd sukcesyjny czy testament, które pomagają zminimalizować ryzyko przerwania działalności po śmierci właściciela.
Dlatego też w ramach projektu zostaną zorganizowane spotkania na temat sukcesji w biznesie dedykowane przedsiębiorstwom JDG. W jednym miejscu i czasie pojawią się specjaliści, którzy przedstawią najważniejsze informacje. Każdy uczestnik konferencji będzie miał możliwość również indywidualnego spotkania z Doradcą sukcesyjnym aby omówić swój indywidualny przypadek.
Działania Centrum Doradztwa Sukcesyjnego prowadzi działania:
- Konferencje dla przedsiębiorców
W ramach projektu zaplanowano zorganizowanie konferencji z udziałem psycholog biznesu/ doradcy sukcesyjnego, specjalisty ds. reorganizacji firmy i zarządzania, prawnika oraz doradcy finansowego.
Konferencje skierowane będą głównie do właścicieli JDG oraz ich rodzin z terenu Nowego Sącza, powiatu limanowskiego, sądeckiego i gorlickiego.
- Opracowanie materiałów wideo oraz artykułów
Na podstawie wystąpień w konferencji ważnych specjalistów w temacie sukcesji w biznesie, zostanie przygotowany materiał wideo oraz materiały w postaci artykułów. Wiedza specjalistyczna w tej formie zostanie zamieszona na stronie internetowej poświęconej projektowi. Materiały pojawią się również w formie kampanii społecznej w mediach społecznościowych wnioskodawcy. W ramach projektu powstaną filmy oraz artykuły prasowe. Specjaliści dostarczą również swoje opracowania własne z tego obszaru.
- Przeprowadzenie indywidualnych konsultacji dla przedsiębiorców z Doradcą sukcesyjnym
W ramach projektu dla uczestników zapewniona zostanie konsultacja z Doradcą sukcesyjnym: uczestnicy będą mogli skorzystać z usług: doradców sukcesyjnych i finansowych: Celem spotkanie jest omówienie sytuacji firmy, sytuacji rodzinnej i zaplanowanie kolejności działań w planie sukcesyjnym tzw mapa sukcesji. Działania planowane będą na wypadek sytuacji nagłej oraz sytuacji organicznej, czyli takiej, kiedy następca w biznesie dąży przygotować się do pełnienia tego zadania. Dalej przedsiębiorca plan sukcesyjny realizuje konsekwentnie w poszczególnych obszarach jak: notariusz, prawnik, finanse, zarządzanie i reorganizacja. Ma jednak świadomość oraz wiedzę na ten temat jak również potrafi poruszać się w tych obszarach z wizją planowanych zmian i kolejności kroków
- Opracowanie podstrony www z materiałami na temat sukcesji oraz danymi kontaktowymi do specjalistów w tym obszarze.
Kolejnym działaniem w projekcie będzie utworzenie podstrony internetowej poświęconej projektowi. Strona www będzie wykorzystywana od początku trwania projektu do działań rekrutacyjnych, informacyjnych, jak również jako źródło wiedzy na temat sukcesji w JDG. Na stronie www pojawi się również kontakt do firmy to wnioskodawcy, który pomoże skontaktować przedsiębiorcę z właściwym ekspertem w dziedzinie sukcesji w zależności od potrzeb przedsiębiorcy.